Kuşlar

 Omurgalı hayvanlardan olan kuşlar, hem dış görünüşleri hem de üremeleri bakımından memeli hayvanlardan farklıdır. Kuşların iskelet yapılarındaki en önemli özellik, memelilerde görülen ön üyelerin kanat şekline dönüşmüş olmasıdır. Kanat şeklini almış olan bu organlar, kuşların uçmasını sağlar. Sadece deve kuşu ve penguen gibi kuşlarda kanatlar köreldiği için, bu kuşlar uçamazlar. Diğer kuşların hepsi uçma yeteneğine sahiptir.

deve kuşu

   Kuşların uçmalarına yardımcı olan bir özellik de kemiklerinde hava boşlukları bulunmasıdır. Kanatlarındaki hava boşlukları kuşların vücutlarının hafif olmasını sağlar.

   Kuşların vücutlarını kaplayan tüyler, başka hayvanlarda yoktur. Kanatlarda ve kuyruk bölümünde yer alan uzun tüyler, kuşların uçmalarını sağlar. Kuşlar, kanatlarını çırparak ve kuyruklarını dümen gibi kullanarak uçarlar. Kanatlarını açık tutup hava akımlarından yararlanarak istedikleri yöne gidebilirler.

penguen

   Kuşların vücutlarını örten ve daha kısa olan öbür tüyler ise, onları dış etkilerden ve sıcaklık değişimlerinden korur.

   Kuşlar, zaman zaman tüy dökerler. Ancak bu tüylerin yerine yenileri çıktığı için, bu olaydan bir zarar görmezler.

   Kuşlar, sıcakkanlı hayvanlardır. Vücut sıcaklıkları yaklaşık 40 derecedir. Kuşlarda ter bezleri olmadığı için, ısı kaybını hızlı soluk alıp vermeyle karşılarlar. Kuşlar, akciğerleriyle solunum yapan hayvanlardır.

   Kuşların kalbi dört bölümlüdür. Akciğerleriyle solunum yapan öbür omurgalılar gibi, kuşlarda da büyük ve küçük kan dolaşımı vardır. Yani kalpten çıkan temiz kan vücutta dolaşıp kirlendikten sonra yine kalbe gelir. Buradan akciğerlere pompalanır ve temizlenip yine kalbe gelir.

Kuşların gagaları ve ayakları yaşadıkları ortama uygun olarak gelişmiştir. 

tavuk

Kuşların ayak parmakları ve üyelerinin bir kısmı sert pullarla örtülüdür. Parmak uçlarında tırnaklar vardır. Tırnaklar genellikle sert ve sivridir. Eklemli parmaklar ve tırnaklar, yiyecek bulmaya, yeri eşelemeye, yırtıcı kuşlarda da avı tutmaya yarar.

Kuşların bir kısmı karada; ördek, penguen ve kuğu gibi kuşlar da hem karada hem de suda yaşar. Hem karada hem de suda yaşayan kuşların ayaka parmakları arasında yarım ya da tam perde şeklinde bir deri vardır. Ayaklardaki perdeler kuşların suda yüzmesini kolaylaştırır. Bu kuşlara perde ayaklı kuşlar denir.

Kuşlar, yaşadıkları ortama göre bitkisel ya da hayvansal yiyeceklerle beslenirler. Birçok kuş türü tohum, meyve ve bal özü gibi bitkisel besinlerle beslenirler. Pek azı da yaprak ve tomurcukları yerler. Bazıları sudaki balıkları avlayarak beslenirler. Bir kısmı ise memeli hayvanlarla beslenirler. Kuşların dişsiz olan alt ve üst çeneleri uzayarak gaga biçimini almıştır. Gaga biçimleri, kuşların beslenmelerine göre kısa, uzun, sivri, yassı ya da keseli olabilir. Ördeklerde gaga yassı, pelikanlarda keseli, kartal ile atmacada ise sivri ve kıvrıktır.

leylek

   Kuşlarda, yemek borusunun başlangıcında genişlemiş bir bölge vardır. Kursak denen ve küçük bir torbaya benzeyen bu organ, besinlerin depo edilmesine yarar. Kuşlar, dişleri olmadığı için yedikleri besinleri yutarlar. Yutulan besinler kursakta depo edilir. Kursakta ıslatılan yiyecekler, daha sonra yemek borusundan ve ön mideden geçerek katı denen bölüme gelir. Kuşlar, çeşitli yiyeceklerle birlikte taş parçaları da yutarlar. Sağlam bir dokusu olan katı, kasılıp gevşeyerek ve taş parçalarının da yardımıyla yiyeceklerin parçalanmasını sağlar. Ön midenin salgıladığı sıvı da yiyecekleri yumuşatarak sindirimi kolaylaştırır. Yiyecekler, karaciğer ve pankreas salgılarıyla bağırsaklarda sindirilir.

kuğu

   Bütün kuşlar yumurtayla ürerler ve yumurtalarını karaya bırakırlar. Kuşların yumurtalarını bırakmak ve kuluçkaya yatmak için hazırladıkları yerlere, kuş yuvası denir. Bazı kuşlar çalı, çırpı ve çöplerle yuvalarını kendileri hazırlar. Kırlangıçlar, ağız salgısıyla bu malzemeleri yapıştırarak çok sağlam yuvalar yaparlar.

ördek